Nawracające infekcje dróg moczowych (ZUM) to seria infekcji, które wpływają na układ moczowy, obejmujący nerki, pęcherz moczowy, moczowody, prostatę i cewkę moczową. W przeciwieństwie do pojedynczego epizodu ZUM, nawracające ZUM występują wielokrotnie, stwarzając większe ryzyko dla ogólnego stanu zdrowia. Chociaż nawracające ZUM częściej występują u kobiet, mogą one również dotyczyć mężczyzn i dzieci.
Rodzaje infekcji dróg moczowych
Infekcje dróg moczowych można podzielić na kilka rodzajów, z których każdy wpływa na inną część układu moczowego:
- Zapalenie pęcherza moczowego: Jest to najczęstszy rodzaj ZUM i dotyczy pęcherza moczowego. Objawy często obejmują częste oddawanie moczu, dyskomfort lub ból podczas oddawania moczu oraz mętny lub silnie pachnący mocz.
- Zapalenie cewki moczowej: Ten rodzaj ZUM wpływa na cewkę moczową, rurkę, która odprowadza mocz z pęcherza na zewnątrz ciała. Objawy mogą obejmować pieczenie podczas oddawania moczu i upławy.
- Odmiedniczkowe zapalenie nerek: Jest to infekcja nerek, która zazwyczaj ma cięższy przebieg niż inne rodzaje ZUM. Może być spowodowane przez bakterie przemieszczające się z pęcherza moczowego do nerek. Objawy mogą obejmować gorączkę, dreszcze i ból pleców lub boku.
- Zapalenie gruczołu krokowego: Jest to infekcja lub zapalenie gruczołu krokowego u mężczyzn w różnym wieku, zwykle związane z przejściowym podwyższeniem poziomu PSA (antygenu specyficznego dla prostaty).
Przyczyny nawracających infekcji układu moczowego
Niektóre typowe przyczyny nawracających ZUM obejmują:
Brak prawidłowego leczenia
Jedną z istotnych przyczyn nawracających infekcji układu moczowego jest nieukończenie przepisanej kuracji antybiotykowej podczas wcześniejszej infekcji, co pozwala określonym bakteriom przetrwać i namnażać się, znacznie zwiększając prawdopodobieństwo wystąpienia kolejnej infekcji układu moczowego. Ponadto wybór antybiotyków i czas trwania kuracji antybiotykowej również odgrywają kluczową rolę w zapobieganiu nawracającym ZUM.
Trwałość bakterii
Niektóre rodzaje bakterii, takie jak Escherichia coli (E. Coli), mają zdolność przyczepiania się do wyściółki dróg moczowych i tworzenia ochronnych biofilmów. Te biofilmy mogą być wysoce odporne na antybiotyki, co stanowi wyzwanie w całkowitym wyeliminowaniu infekcji.
Czynniki anatomiczne
Nieprawidłowości anatomiczne w obrębie dróg moczowych mogą stwarzać warunki sprzyjające wnikaniu i namnażaniu się bakterii. Przykłady takich nieprawidłowości obejmują obecność kamieni nerkowych, zwężenia cewki moczowej i zatrzymanie moczu.
Aktywność seksualna
Stosunek płciowy, szczególnie u kobiet, może powodować wprowadzenie bakterii do dróg moczowych, co jest zjawiskiem określanym czasem jako „zapalenie pęcherza moczowego miesiąca miodowego”. Może to zwiększać ryzyko wystąpienia ZUM po aktywności seksualnej.
Interwencje urologiczne/ginekologiczne
Istotnymi czynnikami mogą być niedawne/powtarzające się interwencje urologiczne, takie jak założenie cewnika moczowego, założenie cewnika zewnętrznego, badanie cystoskopowe, badanie urodynamiczne i operacja układu moczowego.
Zmiany hormonalne
Zmiany w poziomie hormonów, obserwowane podczas ciąży i menopauzy, mogą wpływać na układ moczowy, czyniąc go bardziej podatnym na infekcje.
Jakie stany są związane z nawracającymi infekcjami układu moczowego?
Niektóre schorzenia mogą prowadzić do nawrotów ZUM, ułatwiając wprowadzenie bakterii do górnych dróg moczowych.
Nawracające infekcje układu moczowego z refluksem pęcherzowo-moczowodowym (VUR)
Refluks pęcherzowo-moczowodowy (VUR) to stan chorobowy charakteryzujący się wstecznym przepływem moczu z pęcherza moczowego do jednego lub obu moczowodów, a czasem nawet do nerek. Cofanie się moczu może stworzyć drogę dla bakterii z pęcherza moczowego do górnych dróg moczowych, znacznie zwiększając ryzyko nawracających ZUM.
Nawracające infekcje układu moczowego z wodonerczem
Wodonercze to powiększenie lub obrzęk jednej lub obu nerek z powodu gromadzenia się moczu spowodowanego niedrożnością lub refluksem. Stan ten może również przyczyniać się do nawrotów ZUM, ponieważ zastój moczu może służyć jako pożywka dla bakterii. Zrozumienie, w jaki sposób wodonercze wiąże się z nawracającymi ZUM, ma kluczowe znaczenie w zarządzaniu i rozwiązywaniu tego problemu medycznego.
Objawy nawracających infekcji układu moczowego
Nawracające infekcje układu moczowego (ZUM) mogą objawiać się różnymi symptomami. Podczas gdy niektóre osoby mogą nie doświadczać żadnych zauważalnych objawów, inne mogą mieć jeden lub więcej z poniższych:
- Częste parcie na mocz: Osoba może stale potrzebować oddać mocz, nawet gdy pęcherz nie jest pełny.
- Uczucie pieczenia: Uczucie pieczenia lub bólu podczas oddawania moczu jest typowym objawem ZUM.
- Zwiększone oddawanie moczu: ZUM może prowadzić do zwiększonej częstotliwości oddawania moczu, często skutkując oddawaniem niewielkich ilości moczu za każdym razem.
- Mętny mocz: ZUM może powodować zmętnienie moczu, co jest wizualnym wskaźnikiem infekcji.
- Krew w moczu: Obecność czerwonego, jasnoróżowego lub zabarwionego na kolor coli moczu może być oznaką obecności krwi w moczu, często związanej z ZUM.
- Silny zapach: ZUM może nadawać moczowi szczególnie silny lub nieprzyjemny zapach.
Diagnozowanie nawracających infekcji układu moczowego
Diagnozowanie nawracających infekcji dróg moczowych (ZUM) jest kluczowym procesem, który obejmuje kompleksową ocenę przez pracownika służby zdrowia w celu ustalenia przyczyn i czynników przyczyniających się do ich wystąpienia. Ten proces diagnostyczny zazwyczaj obejmuje następujące etapy:
Historia medyczna i ocena objawów
Na początku lekarz przeprowadza szczegółową ocenę historii medycznej pacjenta. Obejmuje to zbadanie historii ZUM u pacjenta, wszelkich podstawowych schorzeń i ostatnich objawów ze strony układu moczowego.
Badanie fizykalne
Dokładne badanie fizykalne może zostać przeprowadzone w celu wykrycia objawów infekcji lub chorób podstawowych, które mogą przyczyniać się do nawracających ZUM.
Analiza moczu
Jednym z kluczowych testów diagnostycznych jest analiza moczu. Podczas tego badania próbka moczu jest dokładnie analizowana pod kątem obecności
- Białych krwinek
- Czerwonych krwinek
- Bakterii
- Innych nieprawidłowości
Podwyższony poziom białych krwinek i obecność bakterii w moczu wskazują na infekcję.
Badania obrazowe
W niektórych przypadkach badania obrazowe stają się niezbędne do oceny struktury i funkcji układu moczowego. Pomaga to w identyfikacji nieprawidłowości anatomicznych lub stanów, takich jak odpływ pęcherzowo-moczowodowy (VUR) lub wodonercze. Typowe metody obrazowania obejmują ultrasonografię, tomografię komputerową lub pyelografię dożylną (IVP).
Źródła:
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30591189