Nauka

Wirgiliusz Żurowski – biografia

Wirgiliusz Żurowski po ukończeniu studiów na Wydziale Zootechnicznym Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie w 1956 roku rozpoczął pracę w Zakładzie Doświadczalnym PAN w Popielnie na Mazurach. Całe swoje życie, wszystkie swoje siły i zdolności poświęcił naturze i jej ochronie. Wyrazem tego były też jego badania nad zwierzyna łowną i gatunkami prawnie chronionymi, a zwłaszcza nad hodowlą, ekologią i ochroną bobra europejskiego Castor fiber. Prace prof. dr hab. Żurowskiego weszły do naukowej literatury światowej i są szeroko cytowane. Reprezentował naukę polską na licznych międzynarodowych kongresach i sympozjach, pełniąc też funkcje honorowe. Dużym sukcesem praktycznym było opracowanie modelu fermy bobrów, która jako jedyna i unikalna w skali Europy pozwalała na prowadzenie z wielkim sukcesem hodowli i rozrodu tego gatunku. Wyhodowane na fermie dorosłe bobry były użyte do reintrodukcji w wielu miejscach dorzecza Wisły. Były też wysyłane do zasiedleń w Austrii, Niemczech i Wielkiej Brytanii. Z jego inicjatywy i przy jego udziale realizowano wspólnie z Polskim Związkiem Łowieckim „Program aktywnej ochrony bobra europejskiego na terenie kraju”. Konsekwentnie realizowany przez wiele lat sprawił, że bóbr przestał być gatunkiem zagrożonym. Profesor Żurowski był członkiem Wojewódzkiego Komitetu Ochrony Przyrody w Suwałkach, od 1982 roku członkiem, później przewodniczącym Rady Koordynacyjnej Mazurskiego Parku Krajobrazowego, członkiem Komisji Zwierząt Łownych i Rzadkich Komitetu Ekologii PAN i Komitetu Ochrony Przyrody PAN. Był członkiem Państwowej Rady Ochrony Przyrody.  Już jako student wstąpił do Polskiego Związku Łowieckiego w 1976 roku został wybrany do Wojewódzkiej Rady Łowieckiej w Suwałkach, w latach 1981-1986 pełnił funkcje prezesa tej Rady. W tym samym czasie też był członkiem Naczelnej Rady Łowieckiej. Zawsze służył swoim bogatym doświadczeniem, i chętnie dzielił się swoją wiedzą przyrodniczą i łowiecką .Za zasługi dla łowiectwa został w 1984 roku odznaczony najwyższym odznaczeniem Złomem. Odszedł przedwcześnie w roku 1992 mając 57 lat i spoczywa w Rucianem Nidzie.

Medal wykonany przez Piorta Zbrożka

Leonid Siergiejewicz Ławrow (1911-1992)

Leonid Siergiejewicz Ławrow całe swoje życie poświęcił poznaniu bobra europejskiego zasiedlającego europejską część byłego ZSRR i zachodniej Syberii. Mieszkał i pracował naukowo w Woroneżu przez 56 lat. Opublikował ponad 200 prac naukowych w zakresie systematyki, biologii i ekologii bobra. Szczególnie cenne są opracowania dotyczące hodowli zamkniętej bobrów na woroneskiej farmie. Przez wiele lat przewodniczył naukowcom Woroneskiego Rezerwatu Bobrów. Był inicjatorem i organizatorem muzeum przyrodniczego w Woroneżu. Uczestnik wielu kongresów, sympozjów i konferencji naukowych na temat bobra.

W. Wasilewicz Diożkin (1930 – 2010)

Дёжкин Вадим Васильевич
(4 марта 1930 — 22 декабря 2010)
Сегодня, 22 декабря 2010 года, после продолжительной болезни закончил свой жизненный путь
профессор Дёжкин Вадим Васильевич
сотрудник Московского филиала и член диссовета ВНИИОЗ, выдающийся учёный и специалист в области природопользования

Z żalem odebrałem wiadomość o śmierci W. Wasilewicza Diożkina wieloletniego pracownika naukowego Rosyjskiego Instytutu Gospodarki Łowieckiej i Zwierzyny im. Żywakowa w Kirowie. Przez lata prowadził badania naukowe nad bobrem. Jest autorem wielu publikacji naukowych w zakresie biologii, ekologii i reintrodukcji bobra w Rosji. Osobiście miałem szczęście poznać prof. Djożkina na Kongresie Bóbr – Europa, Ameryka która odbyła się w Kazaniu – Tatarstan w 1999r. i później na uroczystościach Jubileuszu 80-lecia Instytutu WNIOZ w Kirowie w 2002 roku.

Jan Goździewski

HODOWLA FERMOWA BOBRÓW – POPIELNO

Hodowlę fermową bobrów w Zakładzie Doświadczalnym PAN w Popielnie rozpoczęto w 1958 r. z inicjatywy prof. Mieczysława Czai. Pierwsze 4 bobry zostały sprowadzone z Woroneża (ZSRR). Kolejne 9 bobrów sprowadzono w 1961 r. z likwidowanego rezerwatu przyrody z Oliwy k. Gdańska. Były to również bobry woroneskie przeznaczone do introdukcji w 1949 r.. Aby zapobiec negatywnym konsekwencjom chowu wsobnego (takie objawy pojawiały się – obniżony przyrost liczebności) w 1977 r. na fermę wprowadzono bobry odłowione na Suwalszczyźnie pochodzące z dorzecza Niemna. Pierwsze konstrukcje gniazdowe usytuowane na odkrytym terenie były drewniane, a baseny z wodą oddzielone zostały wybiegiem. W okresie zimowym bobry nie były właściwie zabezpieczone, w szczególności młode osobniki. Traciły na wadze, zmniejszały odporność, wychładzały organizm a nawet odmrażały ogony.
      W 1964 r. fermę przebudowano zmieniając konstrukcję komór gniazdowych, basenów i wybiegów oddzielających poszczególne rodziny. Ostatecznej modernizacji fermy dokonano w 1974 i 1975, która zachowała swój charakter do dzisiaj. Jest to budynek murowany w którym znajduje się 8 oddzielających od siebie komór gniazdowych z basenami i zewnętrznym wybiegiem. Zwierzęta są właściwie zabezpieczone przed wychłodzeniem w okresie zimowym, woda w basenach przepływowa w basenie portu, jej źródłem jest jez. Śniardwy, wymieniana jest 2 razy w tygodniu. Poszczególne rodziny lub grupy zwierząt zostały od siebie odizolowane. Wyeliminowano w ten sposób stres i agresję bobrów pochodzących z innej rodziny. Jest to szczególnie ważne u bobrów, gdzie instynkt zachowawczy o terytorium jest bardzo silny.
Budynek o wymiarach 40×10,5 m zlokalizowany jest na ogrodzonej działce centralnie w bliskim sąsiedztwie jez. Śniardwy.
       Wewnątrz budynku utrzymuje się właściwa temperatura, zimą wnętrze jest ogrzewane elektrycznie.
Miejsce zadawania karmy stanowi otwarty wybieg. Ilość światła dziennego w budynku jest ograniczona, ale w przypadku wymogów bobra jako gatunku ziemnowodnego z aktywacją nocną jest w pełni wystarczająca.
Przydatność bobrów pochodzących z hodowli fermowej w Popielnie dla wsiedleń w naturalne środowisko była wielokrotnie sprawdzana i dawała pozytywne wyniki.
      Na początku grudnia 2017 r. na fermie w siedmiu komorach rodzinnych znajdowały się 22 bobry, w tym 15 osobników dorosłych, dwa w wieku 2,5 lat, trzy w wieku 1,5 roku i dwa młode urodzone wiosną tego roku.
Kondycja zwierząt jest dobra ze zwiększoną ilością tkanki tłuszczowej. Niska jest też masa ciała dwóch bobrów urodzonych wiosną tego roku – ok. 5 kg. szczegółowa charakterystyka bobrów została ujęta w załączniku. Parametry dotyczące masy ciała, długości, obwodu klatki piersiowej, długości i szerokości ogona nie odbiegają od średnich wartości bobrów żyjących na wolności. Dobra jest jakość futra – gęstość, długość włosa, połysk i umaszczenie (czarne, brązowe). Ferma była częścią krajowego programu „Aktywna ochrona bobra europejskiego” realizowanego od 1974 r. z inicjatywy prof. Wirgiliusza Żurowskiego przez Stację Badawczą PAN w Popielnie i Polski Związek Łowiecki.
      Bobry z Popielna wysyłane były do Australii, Niemiec, Finlandii, byłej Czechosłowacji i Holandii oraz na Wyspy Brytyjskie. Prowadzone też były badania naukowe na bobrach fermowych w zakresie fizjologii, anatomii i morfologii oraz zdrowotności zwierząt.

Wnioski:
– utrzymać w celach edukacyjnych i na potrzeby badań hodowlę fermową w Popielnie. W tym celu należy dokonać modernizacji budynku i całej infrastruktury fermy
– docelowo utrzymać trzy rodziny bobrowe, a uzyskane potomstwo po uzyskaniu wieku dojrzałości (3 lat) wysiedlać do środowiska naturalnego.

Charakterystyka osobników – hodowla fermowa w Popielnie

Mała masa ciała osobników urodzonych wiosną 2017 r.

Para bobrów dobrała się “samorzutnie”. Samica uwolniła się z Boxu nr. IV-V (połączone) i przeniosła się nocą z 19 na 20 maja 2017 r. do Boxu II

Para rodzicielska to rodzeństwo. Wiosną 2016 r. urodziły się 4 młode, z których 2 przekazano do Parku Dzikich Zwierząt w Kadzidłowie

Osobniki z 2006 r. stanowiące parę rodzicielską nie zostały obmierzone (uwolniły się z komory i wpłynęły do basenu)

Jest to rodzeństwo po rodzicach z Boksu IV – V (połączonego).

Łączna ilość – 22 osobniki w tym 15 osobników dorosłych, 2 osobniki w wieku 2,5 lat, 3 osobniki w wieku 1,5 roku i 2 osobniki w wieku 0,5 roku.
*R – osobniki pary rodzicielskiej

Sporządzili: Marlena Boroń, Jan Goździewski